Ταπεινοφροσύνη, υπομονή και αγάπη

Κοντά στην αρετή της σωφροσύνης  στέκεται η ταπεινοφροσύνη. Γι’ αυτό και ο Όσιος μετά τη σωφροσύνη παρακαλεί τον Κύριο να του χαρίσει ταπεινοφροσύνη.

Ταπεινοφροσύνη, όπως και η ίδια η λέξη δηλώνει, είναι να έχουμε ταπεινό φρόνημα· να μην έχουμε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μας. Η ταπεινοφροσύνη είναι το αντίθετο της υπερηφάνειας, της αλαζονείας, τής οιήσεως και της επάρσεως.

Ταπεινόφρων είναι ο χριστιανός που έχει συναίσθηση της αμαρτωλότητας και της πνευματικής του πτώχειας. Γι’ αυτό και ταπεινώνεται. Ενώπιον του Θεού από τον οποίο ζητεί το έλεός Του. Και μπροστά στους ανθρώπους που θεωρεί ανωτέρους του και τους οποίους δεν περιεργάζεται, δεν κατακρίνει, δεν καταδικάζει.

Η ταπεινοφροσύνη είναι όχι απλώς κορυφαία αρετή αλλά το θεμέλιο όλων των ευαγγελικών αρετών. Κατά την ωραιότατη έκφραση του αγίου Ισαάκ, η ταπεινοφροσύνη «είναι στολή Θεότητας », αφού την περιβλήθηκε ο ενανθρωπήσας Λόγος του Θεού.

Την ταπεινοφροσύνη μάς δίδαξε ο Κύριος όχι μόνο με τη διδασκαλία Του αλλά και με το θεανδρικό παράδειγμά Του. Και πάνω απ’ όλα, με το σταυρικό Του Πάθος. Νίπτει τα πόδια των μαθητών Του και πορεύεται την οδό της έσχατης σταυρικής συγκαταβάσεως, για να υποδείξει σε όλους εμάς ότι η σωτηρία μας περνά απαραίτητα από το στενό μονοπάτι της ταπεινώσεως.

Κανείς δεν μπορεί να μετανοήσει ειλικρινά, αν δεν ταπεινώσει το φρόνημά του· αν δεν συντρίψει τον εγωισμό του· αν δεν παραμερίσει τον ογκόλιθο της αλαζονείας του.

Αλλά και οτιδήποτε καλό κατορθώσουμε, είναι αδύνατον να το φυλάξουμε αν δεν έχουμε ταπεινό φρόνημα. Η υπερηφάνεια εξανεμίζει τους πνευματικούς μας κόπους, κλείνει τους κρουνούς της θείας χάριτος, ερημώνει τη ζωή μας από την παράκληση που παρέχει το Άγιο Πνεύμα. Αντίθετα, η ταπεινοφροσύνη γίνεται το υψοποιό όχημα που μας ανεβάζει από τη γη στον ουρανό· που μάς εισάγει στη Βασιλεία του Θεού, η οποία είναι κοινωνία των ταπεινών και όχι των υπερήφανων.

Η τρίτη αρετή που ζητά από τον Κύριο της ζωής μας ο όσιος Εφραίμ είναι η υπομονή. Η υπομονή αποτελεί γέννημα της ταπεινοφροσύνης. Αν δεν έχουμε ταπεινό φρόνημα, δεν μπορούμε να υπομένουμε.

*Για να παραμείνουμε σταθεροί και «μη μετακινούμενοι από της ελπίδος του ευαγ­γελίου» (Κολ. 1,23), οφείλουμε να ξέρουμε να υπομένουμε.

*Για να σηκώσουμε τον κόπο και τον μόχθο της εν Χριστώ ζωής, είναι ανάγκη να είμαστε οπλισμένοι με το όπλο της υπομονής.

*Για να βαστάζουμε τις θλίψεις, τις δοκιμασίες και τους πειρασμούς του παρόντος βίου, χρειαζόμαστε τη βακτηρία της υπομονής.

Η υπομονή αποτελεί το απόρθητο φρούριο του αγωνιζόμενου πιστού. Η υπομονή είναι ένα μεγάλο χάρισμα που δίνει ο Θεός στα αγωνιζόμενα παιδιά Του. Η υπομονή των χριστιανών είναι μετοχή και κοινωνία στον θείο κρατήρα της υπομονής του Χριστού.

Μέσα σ’ ένα κόσμο, όπως ο σημερινός, όπου το άγχος, η απογοήτευση και η λιποψυχία κατατρώγουν τη ψυχική ισορροπία των ανθρώπων, οι χριστιανοί οφείλουμε με την παρουσία και τη συμπεριφορά μας να αποκαλύψουμε τη μυστική δύναμη και τήν άφατη παράκληση που χαρίζει στις καρδιές μας η κατά Θεόν υπομονή.

Η αγάπη αποτελεί την τέταρτη στη σειρά αρετή που ζητά ο όσιος Εφραίμ να του χαρίσει ο Κύριος. Στην αρετή της αγάπης οδηγούν και σ’ αυτήν ανακεφαλαιώνονται όλες οι χριστιανικές αρετές. Επομένως και η σωφροσύνη και η ταπεινοφροσύνη και η υπομονή, τις οποίες ο θεόσοφος διδάσκαλος προέταξε της αγάπης.

Χωρίς την αγάπη δεν νοείται ούτε το Ευαγγέλιο ούτε το κοσμοσωτήριο έργο του Χριστού μας. Η αγάπη είναι αυτό τούτο το Είναι του Θεού. Ο Θεός Πατέρας μας είναι ο Θεός της αγάπης. Και ο Μονογενής Υιός Του, ο Θεάνθρωπος Ιησούς, είναι η σαρκωμένη θεία Αγάπη.

Να γιατί η αγάπη του Θεού και η αγάπη του πλησίον μας συνιστούν το θεμέλιο της χριστιανικής ζωής. Να γιατί το χρέος της αγάπης αποτελεί την καινή εντολή του Ευαγγελίου του Χριστού μας.

Καμιά αρετή του χριστιανικού βίου δεν έχει αξία, όταν απουσιάζει η αγάπη.

 Ο αγιασμός μας περνά υποχρεωτικά από τη θύρα της αγάπης. Σωζόμαστε αγαπώντας· αγαπώντας όχι μόνο τον Θεό αλλά και τους αδελφούς μας. Διότι κατά τον ευαγγελιστή Ιωάννη αυτός που δεν αγαπά τον αδελφό του, τον οποίο βλέπει, δεν μπορεί να αγαπήσει το Θεό, τον οποίο δεν βλέπει. Η εντολή που έχουμε από τον Κύριο και Σωτήρα μας Ιησού είναι, «ίνα ο αγαπών τον Θεόν αγαπά και τον αδελφόν αυτού» (Α’ Ίω.4, 20-21).

Και η αγάπη με την οποία μάς καλεί ο Κύριος να αγαπούμε τους αδελφούς μας είναι η αγάπη του σταυρού, η αγάπη της θυσίας. Αγαπούμε τον άλλον όχι όταν απλώς δίνουμε κάτι στον άλλον, αλλά όταν του δίνουμε τον ίδιο τον εαυτό μας. Όταν θυσιαζόμαστε για τον άλλον όταν συμμεριζόμαστε τον άλλο· τη χαρά, τον πόνο, τη θλίψη, τους πειρασμούς του.

Διδάσκει ο άγιος Ισα­άκ ό Σύρος:

«Είναι μακάριος αυτός που τρώει από τον άρτο της αγάπης, που είναι ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός. Εκείνος που βρήκε την αγάπη κάθε μέρα και κάθε ώρα τρώει των Χριστό και λόγω αυτής της τροφής γίνεται αθάνατος». (Μητροπ. Νέας Σμύρνης Συμεών, «Στο κατώφλι της Μ. Τεσσαρακοστής»)